بررسی تطبیقی نقش قاب های خشتی فرش های مناطق استان چهارمحال و بختیاری

فرش های روستایی ایران منابع مهمی برای مطالعۀ هنر و فرهنگ روستایی ایران به شمار می روند. کاربرد نقوش و رنگ های به کاررفته در این فرش ها بازتاب فرهنگ، آداب و رسوم، هنر و تجربۀ زیست مردم منطقه است. حضور وجوه مشترک در نقوش به کاررفته در قاب های فرش های خشتی و رنگ آن ها حاکی از روح حاکم بر این آثار، تحت تأثیر معاشرت با طبیعت است. در این فرش های خشتی، تفاوت هایی از لحاظ ظاهری و تکنیکی وجود دارد که برای تشخیص بهتر فرش های خشتی مناطق مختلف استان چهارمحال و بختیاری از یکدیگر لازم است نقوش داخل قاب ها از لحاظ تجسمی بررسی شود. هدف این مقاله،شناخت هرچه بهتر نقوش فرش های خشتی، توصیف و طبقه بندی این نقوش و افزایش توان تشخیص فرش های روستا های این منطقه است و همچنین علاوه بر اینکه به حوزه های نظری تک تک نقوش می پردازیم به حوزه های تجسمی مثل رنگ، اندازه، انتزاعی شدن یا ساده شدن نقوش نیز پرداخته می شود. در این میان، پاسخ به سئوالات زیر مدنظر بوده است: ۱.بیشترین نقوش به کاررفته در فرش های خشتی مناطق مختلف این استان چیست؟ ۲.چه تفاوت هایی بین نقوش فرش های این مناطق وجود دارد؟ در این پژوهش که به روش میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته و شیوۀ تجزیه و تحلیل اطلاعات آن به روش مقایسه ای است براساس کتب، اسناد و مدارک موجود نقوش فرش های خشتی مناطق مختلف استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفته است و سپس به بررسی تطبیقی نقوش فرش های مناطق این استان و مقایسۀ آن ها با یکدیگر پرداخته شده است. نقوش در قالی های خشتی دارای تنوع زیادی است و بسته به سلیقۀ بافندگان نقوش خشت ها تغییر می کند، ولی به طور کلی موضوع متن این خشت ها بیشتر نقوش گیاهی، درختی بوده و کمتر از پرندگان و چهارپایان استفاده شده است. نقوش به کاررفته در قالی های خشتی در ابتدا در روستا های سامان، فرخشهر، شلمزار، سفیددشت و اردل به صورت تجریدی به کار رفته و در قالی های چالشتر و شهرکرد طبیعی تر نمایان شده است.